Niels Bohr (
7 października 1885 w
Kopenhadze - 18 listopada 1962 tamże) - fizyk
duński, laureat
Nagrody Nobla z dziedziny
fizyki w roku
1922 za opracowanie badania struktury
atomu. Jego prace naukowe przyczyniły się do zrozumienia budowy
atomu oraz rozwoju
mechaniki kwantowej.
"Ekspert to taki człowiek, który popełnił wszystkie możliwe błędy w bardzo wąskiej dziedzinie."
"Jeśli teoria kwantowa nie wywarła na tobie wstrząsającego wrażenia, nie zrozumiałeś jej."
"Przewidywanie jest bardzo trudne, szczególnie jeśli idzie o przyszłość."
Urodził się w
Kopenhadze jako syn Christiana Bohra,
profesora fizjologii
uniwersytetu w Kopenhadze i Ellen Adler, pochodzącej z bogatej
żydowskiej rodziny aktywnej w duńskich kołach finansowych i
politycznych. Jego młodszy brat
Harald był znanym matematykiem oraz piłkarzem (reprezentował Danię na
igrzyskach w Londynie (1908)).
W
1910 roku Niels poznał Margrethe Nørlund, z którą wziął ślub w
1912. Małżeństwo miało sześciu synów, z których jeden, fizyk jądrowy
Aage Niels (
1922-
2009), także otrzymał nagrodę Nobla (
1975). Najstarszy syn Bohrów, Christian (ur.
1916) utonął w
1934 w wypadku żeglarskim, a najmłodszy, Harald, urodzony w
1928 zmarł w wieku 10 lat po przebyciu we wczesnym dzieciństwie ciężkiego
zapalenia opon mózgowych.
Uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie w
Kopenhadze w
1911 roku. W
Manchesterze podjął pod nadzorem
Ernesta Rutherforda pracę nad teorią budowy atomu opierając się na teoriach Rutherforda. W
1913 roku opublikował pracę, w której opisał swój
model budowy atomu wodoru.
Bohr był orędownikiem najbardziej egzotycznych idei mechaniki kwantowej, czyli zjawiska dualizmu korpuskularno-falowego oraz zasady nieoznaczoności. Razem z Maxem Planckiem prowadzili na ten temat ożywione dyskusje z Albertem Einsteinem, który był zwolennikiem teorii w duchu mechaniki klasycznej.
Jeden ze studentów Bohra, Werner Heisenberg, podczas wojny kierował niemieckim projektem budowy bomby atomowej. W 1941
roku, kiedy Dania była okupowana przez Niemcy, Heisenberg odwiedził
Bohra w Kopenhadze, dzięki czemu ten posiadł pewną wiedzę na temat hitlerowskich planów. W roku 1943 Bohr uciekł do Szwecji, aby uniknąć aresztowania przez Gestapo. Potem przedostał się do Londynu a stamtąd udał się do USA. Brał udział w pracach nad projektem Manhattan, jednak nie wniósł większego wkładu do pracy, bo miał moralne wątpliwości, czy należy budować broń masowej zagłady. Kiedy wrócił po wojnie do Kopenhagi był orędownikiem pokojowego wykorzystania energii atomowej. Zmarł w Kopenhadze 18 listopada 1962 roku.
Dla uczczenia wkładu Bohra w fizykę pierwiastek o liczbie atomowej 107 otrzymał nazwę bohr.