LOGOWANIE

NEWSLETTER

WYSZUKIWARKA

POEZJA 11.10.2022 20:05
 


W 1933 roku Mandelsztam wyobrażał sobie szaleństwo przekładów swojej poezji*:


I może być, że w tej minucie

Na język Turków właśnie mnie

Jakiś Japończyk przeniósł z czuciem,

Wniknąwszy w samej duszy sens.


(Osip Mandelsztam, "Tatarzy, Ukraińcy, Nieńcy...", tł. Tadeusz Nyczek, 

*z: Anna Arno, "Paul Celan. Tam za kasztanami jest świat. Biografia", WL, Kraków 2021)



Ela Binswanger: [Zbiry w noc...] - tłumaczenie na polski tłumaczenia Paula Celana na niemiecki wiersza Osipa Mandelsztama [Воры, ночь...]


Zbiry w noc w przydrożnej knajpie

Grają w kości, nigdy dość.

Dania z jajek, wino chlapie

Pijak-mnich, conocny gość.


A na wieży gry rzygaczy:

"Ja tu brzydszy" - "Nie, bo ja!"

Dzień nastaje. Mnich, pan znaczy,

Już na placu mówka trwa.


Targowisko, psy, handlarze,

Krzyki, wrzaski, kupuj, płać!

Któż złodziejom kraść zakaże!?

Dają wieczność? Idzie w piach!


Wóz za mały na ten towar,

Sznur za krótki na ten wór,

Nic nie znaczą mnichów słowa,

Kłamców i złodziei zbiór.


*


Paul Celan: [Diebsvolk, nachts...] - tłumaczenie z oryginału na niemiecki


Diebsvolk, nachts, in der Spelunke,

Brettspiel. Dieser, jener Stein.

Eierspeise, Mönche, trunken.

Leergebechert ist der Wein.


Auf dem Turm: Chimären raufen:

«Ich bin häßlischer!» — «Nein, ich!»

Tag. Ein Prediger. Der Haufe

Strömt ins Zelt, versammelt sich.


Marktplatz, Hunde, Jaulen, Johlen,

Wechslertüren, eingerannt.

Rasch die Ewigkeit bestohlen!

Doch die Ewigkeit: wie Sand.


Klein für solche Fracht der Wagen:

Sackschnur ist nicht lang genug.

Unbequem dem Mönch das Lager.

Seine Rede: Lug und Trug.



*


Ałła Dolnik (pseudonim): [Воры, ночь...] - tłumaczenie tłumaczenia Paula Celana


Перевод Аллы Дольник (псевдоним): [Воры, ночь...]


Воры, ночь, в притоне стойка,

Шашки. Там. И тут одна.

Яйца, иноки, попойка,

На стаканах след вина.


Башни свод. Химеры бьются:

«Я страшней!» — «Нет, я, заткнись!»

День. Вот проповедник. Вьются

Толпы под шатер. Сошлись.


Площадь, псы, вой, горлодеры,

Осажден менял лоток.

Обокрали вечность скоро!

Только вечность — как песок.


Мал возок для этой ноши:

Шнур мешка короткий рван.

Тесное монаха ложе,

Речь его: сплошной обман.


*


Osip Mandelsztam: [В таверне...] - oryginał


В таверне воровская шайка
Всю ночь играла в домино.
Пришла с яичницей хозяйка,
Монахи выпили вино.

На башне спорили химеры,
Которая из них урод?
А утром проповедник серый
В палатки призывал народ.

На рынке возятся собаки,
Менялы щелкают замок.
У вечности ворует всякий,
А вечность — как морской песок.

Он осыпается с телеги, —
Не хватит на мешки рогож.
И, недовольный, о ночлеге
Монах рассказывает ложь.


*


Zbigniew Dmitroca: [W tawernie...] - tlumaczenie z oryginału

W tawernie złodziejaszków szajka

Grała przez całą noc w domino.

Szynkarka usmażyła jajka;

Mnisi wypili całe wino.


Chimery w górze się spierały: 

Która z nich bardziej przeraźliwa? 

A rano krzykacz niebywały

Lud do straganów przywoływał.


Na targu głodnych psów gromada,    

Zamka w lombardzie odgłos szorstki.

Wieczności każdy coś podkrada,

A wieczność – niczym piasek morski:


Sypie się z wozu jadącego –

Ni zbierać, ni zatykać dziury – 

I, nadąsany, o noclegu

Zakonnik plecie same bzdury! 





Przypisy:
[1]: Osip Mandelsztam napisał swój wiersz w roku 1913, Paul Celam tłumaczył rosyjskich poetów Błoka, Jesienina i Mandelsztama na przełomie lat 50. i 60. XX wieku, w roku 1963 ukazał się wybór tych przekładów w tomie pt. "Trzech rosyjskich poetów".

*

O zbiorczym wydaniu swoich przekładów Celan myślał latami. Jeszcze w 1966 roku zanotował pomysł tytułu: "Fremde Nähe" - "Obca bliskość". NIe zdążył jednak przygotować tego tomu. Taki tytuł nosiła dopiero zorganizowana w 1997 roku wystawa, pokazana w Marbach, Berlinie i Zurychu: "Fremde Nähe. Celan als Übersetzer" ("Obca bliskość. Celan tłumacz") oraz związany z nią katalog pod redakcją Axela Gellhausa. "Obca bliskość": tak Celan określa swój związek z poetami, z którymi rozmawia, których utwory wprowadza w niemczyznę. Szukając rozwiązań, niemożliwych przybliżeń, oswajania obcości, planował nawet studium "fenomenologii poetyckości". Taka praca nigdy nie powstała. Najgłębszym wyrazem teoretycznej refleksji poety pozostaje przemówienie, które wygłosił w październiku 1960 roku z okazji przyznania mu nagrody imienia Georga Büchnera. Południk - meridian - Celan definiuje jako niewidzialną, nakreśloną tylko w myślach linię bliskości. Południk łączy żywych i umarłych, splata ze sobą miejsca i losy.

Anna Arno, "PAUL CELAN. Tam, za kasztanami, jest świat", biografia, WL, Kraków 2021, str. 374


zapisz jako pdf
zapisz jako doc (MS Word)
drukuj

KOMENTARZE

Październik
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
So
N
30
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
01
02
03